Bij het werken met geografische informatiesystemen (GIS) komen vaak drie essentiële termen naar voren: Digitale Hoogtemodellen (DEM), Digitale Terreinmodellen (DTM) en Digitale Oppervlaktemodellen (DSM). Deze modellen vormen de basis van de analyse van hoogtegegevens. Hoewel ze overeenkomsten delen, dienen ze allemaal een uniek doel. In dit artikel worden de definities, de belangrijkste verschillen en praktische toepassingen ervan onderzocht.

Wat is een DEM?

Een Digital Elevation Model (DEM) vertegenwoordigt het kale aardoppervlak, waarbij de grondhoogte boven zeeniveau wordt vastgelegd, terwijl kenmerken zoals gebouwen, vegetatie en infrastructuur worden uitgesloten. DEM's worden vaak gebruikt als basis voor het begrijpen van natuurlijk terrein.

Belangrijkste kenmerken van DEM's:

• Geeft natuurlijke topografische kenmerken weer, zoals heuvels, valleien en bergkammen. • Vertegenwoordigt hoogtegegevens met behulp van kleurovergangen voor visualisatie. • Exclusief door de mens gemaakte structuren en vegetatie, met nadruk op het kale aardoppervlak.

Toepassingen van DEM's:

• Hydrologie: Analyseren van waterstroming en accumulatie. • Terreinanalyse: planning van infrastructuur zoals wegen en tunnels. • Rampenmodellering: het simuleren van overstromingen, aardverschuivingen en lawines.

Wat is een DTM?

Een Digitaal Terreinmodel (DTM) bouwt voort op een DEM door aanvullende terreindetails op te nemen. Het omvat lineaire kenmerken zoals wegen, rivieren en bergkammen die mogelijk niet verhoogd zijn, maar van vitaal belang zijn voor gedetailleerde analyse. DTM's bieden een uitgebreider beeld van het kale aardoppervlak.

Belangrijkste kenmerken van DTM's:

• Voegt natuurlijke en door de mens gemaakte lineaire kenmerken toe, zoals wegen, pijpleidingen en kustlijnen. • Markeert discontinuïteiten in het terrein, zoals breeklijnen en hellingsveranderingen. • Richt zich op verfijnde topografische details, waardoor analyses op kale grond worden verbeterd.

Toepassingen van DTM's:

• Hellingsstabiliteit: Evaluatie van risico's voor aardverschuivingen of terreinverschuivingen. • Geologische studies: het in kaart brengen van terreinveranderingen en natuurlijke kenmerken. • Infrastructuurontwikkeling: het ontwerpen van windparken, pijpleidingen en andere projecten.

Wat is een DSM?

Een Digital Surface Model (DSM) vertegenwoordigt het aardoppervlak en omvat alle bovengrondse kenmerken, zowel natuurlijke als door de mens veroorzaakte. Dit uitgebreide model legt naast de hoogte van het terrein ook gebouwen, bomen en vegetatie vast, waardoor het ideaal is voor stedelijke en complexe omgevingen.

Belangrijkste kenmerken van DSM's:

• Legt de hoogte vast van oppervlaktekenmerken zoals gebouwen en vegetatie. • Biedt een volledige weergave van het aardoppervlak, inclusief terrein en objecten. • Biedt gedetailleerde hoogtegegevens voor stedelijke omgevingen en landschappen.

Toepassingen van DSM's:

• Telecommunicatie: Optimalisatie van de radiofrequentieplanning in stedelijke gebieden. • Stedelijke planning: het in kaart brengen van stadsindelingen voor infrastructuur en smart city-initiatieven. • Emergency Response: het simuleren van rampscenario's in bevolkte gebieden. • Digital Twins: het creëren van virtuele replica's van steden of landschappen voor analyse.

DEM versus DTM versus DSM: belangrijkste verschillen

Conclusie

Het begrijpen van DEM's, DTM's en DSM's is essentieel voor effectieve GIS-analyse. DEM's bieden een fundamenteel beeld van de hoogte van de aarde, DTM's verbeteren dit met gedetailleerde terreinkenmerken, en DSM's bieden een alomvattend perspectief door alle oppervlakte-elementen op te nemen. Samen stellen deze modellen industrieën in staat weloverwogen beslissingen te nemen, of het nu gaat om stadsplanning, rampenparaatheid of infrastructuurontwikkeling.

Naarmate de GIS-technologie vordert, zullen de rollen van DEM's, DTM's en DSM's alleen maar belangrijker worden bij het vormgeven van de manier waarop we onze omgeving analyseren en ermee omgaan.